Kỷ Luật Lao Động
NLĐ khi làm việc trong doanh nghiệp phải tuân thủ theo các quy định về kỷ luật lao động (đặc biệt là nội quy lao động). Nếu NLĐ vi phạm thì doanh nghiệp có thể xử lý kỷ luật lao động. Tuy nhiên, việc kỷ luật lao động phải thực hiện đúng theo quy định, vì nếu làm sai thì doanh nghiệp có thể sẽ phải chịu hậu quả rất nặng nề về những lỗi sai đấy.
- Nội quy lao động: Là văn bản tập hợp các quy định của doanh nghiệp về các nội dung liên quan đến trật tự, an toàn, an ninh khi làm việc; đã được doanh nghiệp đăng ký theo đúng quy định pháp luật.
- Kỷ luật lao động: Là những quy định về việc tuân theo thời gian, công nghệ và điều hành sản xuất, kinh doanh do người sử dụng lao động ban hành trong nội quy lao động và do pháp luật quy định.
Các văn bản liên quan:
- Bộ luật Lao động 2019.
- Nghị định 145/2020/NĐ-CP hướng dẫn Bộ luật Lao động về điều kiện lao động và quan hệ lao động.
Điều kiện quan trọng để có thể xử lý kỷ luật lao động:
- Chỉ có thể xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động có hành vi vi phạm đã được quy định trong nội quy lao động. Nều doanh nghiệp không có nội quy lao động, hoặc nội quy lao động không quy định về kỷ luật lao động đối với hành vi vi phạm của NLĐ thì doanh nghiệp không thể xử lý kỷ luật lao động.
Các nguyên tắc khi xử lý kỷ luật lao động:
- Doanh nghiệp phải chứng minh được lỗi của NLĐ (không phải là NLĐ chứng minh mình không có lỗi);
- Phải có sự tham gia của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở (công đoàn) mà NLĐ đang bị xử lý kỷ luật là thành viên;
- NLĐ có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc công đoàn bào chữa; trường hợp là người chưa đủ 15 tuổi thì phải có sự tham gia của người đại diện theo pháp luật;
- Việc xử lý kỷ luật lao động phải được ghi thành biên bản.
- Không được áp dụng nhiều hình thức xử lý kỷ luật lao động đối với một hành vi vi phạm kỷ luật lao động.
- Khi một người lao động đồng thời có nhiều hành vi vi phạm kỷ luật lao động thì chỉ áp dụng hình thức kỷ luật cao nhất tương ứng với hành vi vi phạm nặng nhất.
- Không được xử lý kỷ luật lao động với NLĐ nữ mang thai; NLĐ (cả nam lẫn nữ) nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi và một số trường hợp khác như: NLĐ đang Nghỉ ốm đau, điều dưỡng; nghỉ việc được sự đồng ý của doanh nghiệp; Đang bị tạm giữ, tạm giam; NLĐ vi phạm kỷ luật lao động trong khi mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình.
Các hình thức kỷ luật lao động:
- Khiển trách.
- Kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng.
- Cách chức.
- Sa thải.
Khi kỷ luật lao động doanh nghiệp KHÔNG được phép:
- Xâm phạm sức khỏe, danh dự, tính mạng, uy tín, nhân phẩm của người lao động.
- Phạt tiền, cắt lương thay việc xử lý kỷ luật lao động.
Các trường hợp được áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải:
- NLĐ có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc;
- NLĐ có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp; có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của doanh nghiệp hoặc quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động;
- NLĐ bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật.
- NLĐ tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng (Trường hợp được coi là có lý do chính đáng bao gồm thiên tai, hỏa hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động).
Thời gian xóa kỷ luật:
- NLĐ bị khiển trách sau 03 tháng hoặc bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương sau 06 tháng hoặc bị xử lý kỷ luật cách chức sau 03 năm kể từ ngày bị xử lý, nếu không tiếp tục vi phạm kỷ luật lao động thì đương nhiên được xóa kỷ luật.
Quy trình xử lý kỷ luật lao động:
- B1. Khi phát hiện hành vi vi phạm kỷ luật lao động, người sử dụng lao động Doanh nghiệp tiến hành lập biên bản vi phạm và thông báo đến công đoàn, người đại diện theo pháp luật của NLĐ chưa đủ 15 tuổi.
- B2. Thu thập chứng cứ chứng minh lỗi của người lao động.
- B3. Trước khi tổ chức cuộc họp xử lý kỷ luật lao động ít nhất 05 ngày làm việc, Doanh nghiệp phải gửi thông báo về nội dung, thời gian, địa điểm tiến hành cuộc họp xử lý kỷ luật lao động, họ tên người bị xử lý kỷ luật lao động, hành vi vi phạm bị xử lý kỷ luật lao động đến các thành phần phải tham dự, bảo đảm các thành phần này nhận được thông báo trước khi diễn ra cuộc họp
- B4. Các thành phần phải tham dự họp xác nhận tham dự cuộc họp với doanh nghiệp. Trường hợp có người không thể tham dự họp theo thời gian, địa điểm đã thông báo thì các bên thỏa thuận việc thay đổi thời gian, địa điểm họp; nếu không thỏa thuận được thì doanh nghiệp quyết định thời gian, địa điểm họp;
- B5. Tiến hành họp xử lý kỷ luật lao động theo thời gian, địa điểm đã thông báo. Nếu có người không xác nhận tham dự cuộc họp hoặc vắng mặt thì vẫn tiến hành họp xử lý kỷ luật lao động.
- B6. Lập biên bản nội dung cuộc họp xử lý kỷ luật lao động, thông qua trước khi kết thúc cuộc họp và có chữ ký của người tham dự cuộc họp. Nếu có người không ký vào biên bản thì người ghi biên bản nêu rõ họ tên, lý do không ký (nếu có) vào nội dung biên bản.
- B7. Ban hành quyết định xử lý kỷ luật lao động và gửi đến các thành phần phải tham dự cuộc họp.
Việc tổ chức họp, ban hành quyết định xử ký kỷ luật lao động phải nằm trong thời hiệu quy định.
Lưu ý: NLĐ có quyền khiếu nại nếu thấy không thỏa đáng về việc xử lý kỷ luật lao động.
Tạm đình chỉ công việc:
- Doanh nghiệp có quyền tạm đình chỉ công việc của NLĐ nếu xét thấy vụ việc có tình tiết phức tạp, nếu để NLĐ tiếp tục làm việc sẽ gây khó khăn cho việc xác minh. Việc tạm đình chỉ công việc chỉ được thực hiện sau khi tham khảo ý kiến của công đoàn.
- Thời hạn tạm đình chỉ công việc không được quá 15 ngày, trường hợp đặc biệt không được quá 90 ngày. Trong thời gian bị tạm đình chỉ công việc, NLĐ được tạm ứng 50% tiền lương. Nếu NLĐ bị xử lý kỷ luật lao động thì cũng không phải trả lại số tiền lương đã tạm ứng. Nếu NLĐ không bị xử lý kỷ luật lao động thì doanh nghiệp phải trả đủ tiền lương cho thời gian bị tạm đình chỉ công việc.
Một số lưu ý:
- Việc xử lý kỷ luật lao động thực tế rất phức tạp, đặc biệt là các vụ việc liên quan đến các vị trí quản lý trong doanh nghiệp, các nhân viên đang giữ chức vụ trong công đoàn, hoặc các vụ việc áp dụng biện pháp kỷ luật sa thải.
- Bên cạnh đó, hành vi vi phạm của NLĐ đôi lúc sẽ gây ra các thiệt hại cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp cũng cần phải xác định được đúng giá trị thiệt hại để có thể yêu cầu NLĐ bồi thường.
- Trong trường hợp xử lý kỷ luật sai (thường gặp nhất là sai sót trong thủ tục mời họp kỷ luật lao động và việc xác định mức độ thiệt hại), có thể sẽ biến vụ việc vi phạm kỷ luật trở thành tranh chấp lao động, và sẽ phải xử lý tại tòa án (NLĐ khởi kiện kết quả xử lý kỷ luật ra tòa). Điều này sẽ gây tốn kém cả về thời gian lẫn tiền bạc cho doanh nghiệp và cho NLĐ.
- Vì vậy, doanh nghiệp cần hết sức cẩn thận khi xử lý kỷ luật lao động, cũng như cần phải rà soát thường xuyên nội quy lao động của mình, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với quy định pháp luật và thực tế nhu cầu ở đơn vị mình, ví dụ như các quy định liên quan đến bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, bảo vệ tài sản doanh nghiệp.
