Dẫn Độ Và Trục Xuất Tại Việt Nam | Thời Gian Bao Lâu Thì Bị Trục Xuất?

Hướng dẫn pháp lý cho người nước ngoài
Nếu bạn hoặc người thân đang lo lắng về việc bị trục xuất khỏi Việt Nam, bị cấm nhập cảnh, hoặc có nguy cơ bị dẫn độ từ/ đến Việt Nam, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp luật hiện hành và các bước cần thực hiện để bảo vệ quyền lợi của mình.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc di chuyển, sinh sống và kinh doanh xuyên biên giới ngày càng phổ biến. Cùng với đó, các vấn đề pháp lý liên quan đến dẫn độ và trục xuất cũng xuất hiện ngày càng nhiều, đặc biệt đối với người nước ngoài tại Việt Nam hoặc các cá nhân, doanh nghiệp có hoạt động quốc tế.
Việc hiểu rõ:
➤ Sự khác biệt giữa dẫn độ và trục xuất,
➤ Khi nào bị trục xuất, bị cấm nhập cảnh, và bao lâu mới được quay lại Việt Nam,
➤ Quyền và nghĩa vụ của người bị dẫn độ, trục xuất,
là vô cùng quan trọng để bảo vệ quyền lợi của bạn và có chiến lược pháp lý phù hợp.

Extradition & Deportation In Vietnam (2) — *Photo Description of the Article: Extradition and Deportation in Vietnam: How Long Are You Barred from Re-Entering after Deportation?*

Mục lục

Sự khác biệt giữa dẫn độ và trục xuất ở Việt Nam là gì?

Mặc dù thường bị nhầm lẫn, dẫn độ (extradition) và trục xuất (deportation) là hai cơ chế hoàn toàn khác nhau.
➤ Dẫn độ là
Việc một quốc gia (nước được yêu cầu) chuyển giao người có hành vi phạm tội hoặc người bị kết án hình sự đang ở trên lãnh thổ của mình cho quốc gia khác (nước yêu cầu) để truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc thi hành án. Dẫn độ là quy trình chính thức mà Việt Nam áp dụng để đưa một người sang một quốc gia khác để xét xử hình sự hoặc chấp hành án. Quy trình này bao gồm việc xem xét pháp lý, thường dựa trên các hiệp ước, thỏa thuận tương trợ tư pháp hoặc yêu cầu ngoại giao. Việc dẫn độ được tòa án giám sát và tuân thủ các quy tắc thủ tục nghiêm ngặt.
Các nguyên tắc và điều kiện chính trong dẫn độ: Dẫn độ là quy trình tư pháp – quốc tế, được tòa án giám sát và phải tuân thủ các quy định chặt chẽ về thủ tục và điều kiện.

Mức độ tội phạm: Hành vi phạm tội phải có mức hình phạt tù từ 01 năm trở lên, tù chung thân hoặc tử hình theo pháp luật của cả hai nước; hoặc trường hợp đã bị kết án thì thời gian chấp hành hình phạt còn lại ít nhất 06 tháng.
Nguyên tắc song trùng truy cứu (song hình): Hành vi bị yêu cầu dẫn độ phải được coi là tội phạm theo pháp luật của cả Việt Nam và nước yêu cầu.
Không chính trị hóa: Dẫn độ thường không áp dụng đối với tội phạm chính trị, trừ các tội đặc biệt nghiêm trọng như khủng bố, diệt chủng, tội ác chiến tranh.
Không dẫn độ công dân Việt Nam: Việt Nam không dẫn độ công dân Việt Nam (trừ khi có quy định rất đặc biệt trong điều ước quốc tế; trên thực tiễn, Việt Nam chủ yếu chọn phương án truy tố trong nước).

➤ Các bước thường gặp trong dẫn độ:

Yêu cầu dẫn độ: Nước yêu cầu gửi yêu cầu dẫn độ qua đường ngoại giao, cơ quan đầu mối phía Việt Nam thường là Bộ Công an.
Truy nã quốc tế (Interpol): Văn phòng Interpol Việt Nam có thể phát/thực hiện thông báo đỏ (Red Notice) để tìm kiếm, bắt giữ đối tượng đang bỏ trốn.
Bắt giữ và tạm giữ: Người bị yêu cầu dẫn độ có thể bị bắt khẩn cấp, tạm giữ trong thời gian nhất định để chờ xử lý yêu cầu dẫn độ theo luật.
Xử lý hồ sơ: Tòa án có thẩm quyền tại Việt Nam xem xét yêu cầu dẫn độ, đánh giá đầy đủ các điều kiện pháp lý và ra quyết định.
Bàn giao và áp giải: Sau khi có quyết định dẫn độ, cơ quan Công an thực hiện bàn giao và áp giải theo thỏa thuận giữa các nước.

Ngoài ra, pháp luật cũng ghi nhận rằng: bất kỳ ai cũng có thể bắt giữ người đang bị truy nã và giải ngay đến cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc UBND gần nhất, đồng thời có quyền tước vũ khí, hung khí của người bị bắt (theo điều kiện luật định)

➤ Trục xuất là:
Ngược lại, Trục xuất là biện pháp xử phạt hành chính hoặc hình phạt bổ sung, buộc người nước ngoài phải rời khỏi lãnh thổ Việt Nam.Công an. Cụ Thể;
Trục xuất là hình thức xử phạt buộc người nước ngoài có hành vi vi phạm hành chính tại Việt Nam phải rời khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
(Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, Nghị định 142/2021/NĐ-CP…)

Các trường hợp người nước ngoài có thể bị trục xuất khỏi Việt Nam:
Bị kết án hình sự và Tòa án quyết định áp dụng hình phạt trục xuất theo Bộ luật Hình sự 2015;
Vi phạm hành chính nghiêm trọng và bị xử phạt trục xuất theo Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012;
Làm việc không có giấy phép lao động hoặc sai mục đích thị thực theo Bộ luật Lao động 2019 – có thể bị buộc xuất cảnh hoặc trục xuất.

➤ Khác biệt cốt lõi:

Dẫn độ: hành vi tư pháp – quốc tế, liên quan đến tội phạm hình sự, hiệp định quốc tế, tòa án.
Trục xuất: biện pháp hành chính – trong nước, chủ yếu liên quan đến quy định cư trú, nhập cảnh, lao động, hoặc hình phạt bổ sung trong các vụ án hình sự.

Quyền và nghĩa vụ của người bị trục xuất

(=> theo Nghị định 142/2021/NĐ-CP)
Quyền:
Được biết lý do bị trục xuất, nhận quyết định trục xuất chậm nhất 48 giờ trước khi thi hành;
Được yêu cầu có phiên dịch khi làm việc với cơ quan có thẩm quyền;
Được hưởng các chế độ theo Nghị định 65/2020/NĐ-CP trong thời gian lưu trú chờ xuất cảnh;
Được mang tài sản hợp pháp của mình ra khỏi Việt Nam;
Có quyền khiếu nại, tố cáo theo pháp luật.

Nghĩa vụ:
Chấp hành đầy đủ nội dung trong quyết định xử phạt có áp dụng trục xuất;
Xuất trình giấy tờ tùy thân theo yêu cầu của cơ quan quản lý xuất nhập cảnh;
Tuân thủ pháp luật Việt Nam và chịu sự quản lý của cơ quan Công an trong thời gian làm thủ tục trục xuất;
Thực hiện các nghĩa vụ dân sự, hành chính, kinh tế (nếu có);
Hoàn thành thủ tục cần thiết để rời khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Lưu ý:
Đối tượng bị trục xuất là cá nhân là người nước ngoài có hành vi vi phạm hành chính trong phạm vi:

Lãnh thổ, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam;
Trên tàu bay mang quốc tịch Việt Nam;
Trên tàu biển mang cờ quốc tịch Việt Nam.

Bao lâu thì được nhập cảnh lại Việt Nam sau khi bị trục xuất?

Đây là câu hỏi rất nhiều người nước ngoài và doanh nghiệp quan tâm:
“Bị trục xuất khỏi Việt Nam thì bao lâu mới được quay lại?”
Theo Điều 21 Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam, các trường hợp chưa cho nhập cảnh bao gồm:
➤ Người bị trục xuất khỏi Việt Nam chưa quá 03 năm kể từ ngày quyết định trục xuất có hiệu lực;
➤ Người bị buộc xuất cảnh khỏi Việt Nam chưa quá 06 tháng kể từ ngày quyết định buộc xuất cảnh có hiệu lực.

Tóm lại:

➤ Nếu bạn bị trục xuất → bị cấm nhập cảnh trong 03 năm;
➤ Nếu bạn bị buộc xuất cảnh → bị cấm nhập cảnh trong 06 tháng.
Sau khi hết thời hạn trên, cá nhân có thể xin nhập cảnh trở lại, tuy nhiên vẫn có thể bị từ chối nếu:
➤ Thuộc diện cấm nhập cảnh vì lý do an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội, hoặc
➤ Có quyết định/khuyến nghị riêng của cơ quan có thẩm quyền.

Cơ sở pháp lý cho việc dẫn độ tại Việt Nam

Hệ thống pháp lý điều chỉnh dẫn độ bao gồm:

Luật Tương trợ tư pháp 2007 (đang được sửa đổi, bổ sung theo lộ trình của Nhà nước),
Bộ luật Tố tụng hình sự 2015,
Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015,
Luật Quốc tịch Việt Nam 2008,
Luật Thi hành án hình sự 2019,
Và các hiệp định dẫn độ song phương.

Việt Nam hiện đã ký hiệp định dẫn độ với các quốc gia như:

Pháp, Hàn Quốc, Ấn Độ, Algeria,
Hungary, Belarus,
Và tham gia cơ chế hợp tác pháp lý ASEAN.

Khi nào Việt Nam có thể dẫn độ ai đó?

Việc dẫn độ tại Việt Nam thường diễn ra khi một người bị một quốc gia khác yêu cầu truy tố hoặc chấp hành án. Tội phạm đó phải được cả Việt Nam và quốc gia yêu cầu công nhận là tội hình sự, một nguyên tắc được gọi là nguyên tắc song hình.
Những lý do phổ biến dẫn độ:

Tội phạm nghiêm trọng: tham nhũng, rửa tiền, lừa đảo, trốn thuế, tội phạm có tổ chức…
Người bị kết án bỏ trốn sang Việt Nam;
Người bị truy nã quốc tế (Interpol Red Notice).

Việt Nam có thể từ chối dẫn độ nếu:

Tội phạm có bản chất chính trị hoặc quân sự
Người đó phải đối mặt với nguy cơ bị ngược đãi, tra tấn hoặc đối xử vô nhân đạo
Cá nhân đã bị truy tố hoặc được tuyên trắng án tại Việt Nam vì cùng một tội danh

Ngay cả khi có yêu cầu hợp lệ, việc dẫn độ vẫn phụ thuộc vào đánh giá pháp lý và chính trị nội bộ của Việt Nam.

Ai có thể bị dẫn độ hoặc trục xuất khỏi Việt Nam?

Việt Nam phân biệt rõ ràng cách đối xử giữa công dân nước mình và công dân nước ngoài:
➤ Công dân nước ngoài: Có thể bị dẫn độ nếu họ bị truy nã ở nước ngoài vì tội nghiêm trọng, hoặc bị trục xuất nếu họ vi phạm luật nhập cư hoặc phạm tội nhẹ tại Việt Nam. Trục xuất thường là phương án được ưu tiên cho các trường hợp ít rủi ro hơn.
➤ Công dân Việt Nam: Luật pháp nghiêm cấm việc dẫn độ công dân Việt Nam. Thay vào đó, nếu bị buộc tội hoặc kết án ở nước ngoài, họ có thể bị truy tố trong nước theo hệ thống luật hình sự của Việt Nam.
Trong nhiều trường hợp, trục xuất được sử dụng như giải pháp nhanh và ít phức tạp hơn dẫn độ.

Những hành vi Người nước ngoài thường dẫn đến trục xuất tại Việt Nam
➤ Trộm cắp, hành hung, gây rối, tội phạm liên quan đến ma túy;
➤ Lưu trú quá hạn visa, làm việc trái phép, sử dụng sai mục đích thị thực;
➤ Các hoạt động bị coi là đe dọa an ninh quốc gia hoặc trật tự công cộng.
Trong những trường hợp ít nghiêm trọng, trục xuất có thể được áp dụng khá nhanh chóng.

Quy trình dẫn độ tại Việt Nam:

Từng bước
Quá trình dẫn độ liên quan đến nhiều cơ quan chính phủ và trạm kiểm soát pháp lý:

Nộp yêu cầu: Chính phủ nước ngoài chính thức yêu cầu dẫn độ thông qua các kênh ngoại giao.
Xem xét và phối hợp: Bộ Công an lập biên bản, kiểm tra tính hợp lệ của đơn yêu cầu và yêu cầu bổ sung tài liệu nếu cần. Nếu đáp ứng đủ điều kiện theo quy định, hồ sơ yêu cầu dẫn độ được chuyển đến Tòa án nhân dân cấp tỉnh để xem xét, quyết định..
Tham vấn các cơ quan có thẩm quyền: Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân tối cao có thể được tham vấn để đánh giá giá trị pháp lý.
Bảo vệ pháp lý:

Người bị dẫn độ có quyền
Luật pháp Việt Nam quy định một số quyền cho cá nhân bị dẫn độ hoặc trục xuất:

Quyền được đại diện pháp lý: Người bị buộc tội có thể thuê luật sư để phản đối yêu cầu hoặc lệnh trục xuất.
Quyền được thông báo: Căn cứ dẫn độ hoặc trục xuất phải được thông báo rõ ràng và kịp thời.
Quyền tiếp cận lãnh sự: Công dân nước ngoài có thể liên hệ với lãnh sự quán hoặc đại sứ quán để được hỗ trợ.
Quyền kháng cáo: Trong các vấn đề dẫn độ, kháng cáo có thể được nộp thông qua hệ thống tư pháp. Đối với việc trục xuất, có thể nộp đơn kiến nghị hành chính hoặc nhờ luật sư can thiệp.

Thủ tục pháp lý có thể khác nhau tùy từng trường hợp, nhưng sự can thiệp sớm của một luật sư có trình độ – kinh nghiệm – chuyên môn cao, có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể về kết quả. Tuy nhiên quy trình này có thể kéo dài nhiều tháng hoặc lâu hơn, đặc biệt là khi liên quan đến các vấn đề pháp lý, nhân quyền hoặc ngoại giao rất phức tạp.

Trục xuất ở Việt Nam
Khi nào áp dụng thay thế cho dẫn độ?
Trong thực tiễn, trục xuất thường được lựa chọn thay vì dẫn độ khi:

Hành vi vi phạm chưa đủ yếu tố hoặc không cần thiết dẫn độ;
Mục tiêu chính của Nhà nước là chấm dứt việc cư trú của người nước ngoài gây nguy hại chứ không phải truy cứu sâu về hình sự.

Lý do điển hình để trục xuất:

Quá hạn thị thực, sử dụng sai mục đích thị thực (ví dụ: dùng visa du lịch để làm việc, sử dung Visa cấp sai đối tượng…);
Vi phạm hành chính nghiêm trọng, nhưng chưa đến mức dẫn độ;
Tham gia các tổ chức hoặc hoạt động bị cấm;
Bị coi là mối nguy cho an ninh, trật tự, đạo đức xã hội.

Quyết định trục xuất thường do Cục Quản lý Xuất nhập cảnh – Bộ Công an ban hành. Người bị trục xuất có thể được cho thời hạn ngắn để tự nguyện rời đi, nếu không sẽ bị trục xuất cưỡng chế.
Hậu quả có thể bao gồm:

Lệnh cấm nhập cảnh trong nhiều năm;
Rất khó khăn trong việc xin thị thực hoặc cư trú tại Việt Nam trong tương lai.

Các vụ án gần đây và xu hướng quốc tế liên quan đến Việt Nam

Vai trò của Việt Nam trong hợp tác phòng chống tội phạm quốc tế đã tăng lên trong những năm gần đây, đặc biệt là trong các lĩnh vực liên quan đến tội phạm tài chính, tham nhũng và gian lận xuyên quốc gia.
Những phát triển chính bao gồm:
➤ Hợp tác với Interpol: Việt Nam đã thực hiện các vụ bắt giữ dựa trên Thông báo đỏ của Interpol, đặc biệt là đối với những người nước ngoài bỏ trốn đang cư trú hoặc quá cảnh tại Việt Nam.
➤ Các vụ truy tố trong nước nổi cộm: Thay vì dẫn độ công dân, chính quyền Việt Nam đã tiến hành truy tố tại địa phương trong các vụ án tham nhũng và tội phạm kinh tế.
➤ Hợp tác khu vực ASEAN: Những nỗ lực chung với các nước láng giềng đã cải thiện sự phối hợp trong việc xác định vị trí những kẻ chạy trốn và chia sẻ thông tin tình báo pháp lý.
Những xu hướng này báo hiệu lập trường quyết đoán hơn của chính quyền Việt Nam và mối quan hệ chặt chẽ hơn với khuôn khổ thực thi toàn cầu.

Dẫn độ và trục xuất người mang hai quốc tịch tại Việt Nam
Việt Nam không công nhận phổ biến quốc tịch kép, nhưng trên thực tế có nhiều trường hợp:
➤ Người vừa mang quốc tịch Việt Nam, vừa có quốc tịch nước ngoài;
➤ Người sinh ra ở nước ngoài có cha mẹ là người Việt Nam hoặc có nguồn gốc Việt.
Theo Luật Quốc tịch Việt Nam, nếu một người có quốc tịch Việt Nam, thì trong nhiều trường hợp, Việt Nam vẫn coi họ là công dân Việt Nam, bất kể có thêm quốc tịch nào khác.

Hệ quả:
➤ Họ thường không bị dẫn độ, vì Việt Nam không dẫn độ công dân Việt Nam;
➤ Nhà nước có thể lựa chọn truy tố trong nước.

Những người:
➤ Có nguồn gốc Việt Nam,
➤ Việt kiều,
➤ Người Việt đã nhập quốc tịch nước ngoài,
nên đặc biệt chú ý đến cách Việt Nam nhìn nhận quốc tịch của họ khi tham gia các giao dịch, cư trú hoặc khi liên quan đến vụ án hình sự.

Biết các rủi ro và bảo vệ quyền lợi của bạn sớm

Dẫn độ và trục xuất là những thủ tục pháp lý nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng sâu sắc đến:
➤ Quyền tự do đi lại,
➤ Hoạt động kinh doanh,
➤ Cuộc sống gia đình,
➤ Uy tín cá nhân và tổ chức.

Việc hiểu rõ rủi ro và thời điểm cần luật sư là yếu tố then chốt:
➤ Khi bị tạm giữ, điều tra, bị thông báo có nguy cơ trục xuất hoặc dẫn độ;
➤ Khi doanh nghiệp của bạn có nhân sự là người nước ngoài gặp vấn đề pháp lý;
➤ Khi bạn là người nước ngoài đang cư trú, làm việc tại Việt Nam và lo ngại về trục xuất, bị cấm nhập cảnh.

Can thiệp pháp lý sớm giúp:
➤ Bảo vệ tốt hơn các quyền con người, quyền công dân;
➤ Giảm thiểu rủi ro bị lạm dụng thủ tục;
➤ Tối ưu chiến lược bào chữa, khiếu nại, đàm phán.

Dịch vụ bào chữa và tư vấn về trục xuất, dẫn độ tại An Law Vietnam

Luật sư An Law Vietnam – Criminal Defense Attorney, chúng tôi:
Chúng tôi không phải chỉ đọc hồ sơ, như cách bạn đang tiếp xúc với các công ty luật khác trên thị trường;
Đúng vậy:
Chúng tôi thực hiện phân tích ‘từng chi tiết, từng lời khai, từng chứng cứ’; thực hiện các kịch bản rủi ro, đánh giá đón đầu của từng diễn biến tiếp theo trong vụ án của bạn.
Thực hiện đối chiếu với pháp luật Việt Nam hiện hành; án lệ tương tự vụ án của bạn.
Chúng tôi ‘Xây dựng chiến lược bào chữa thực tế, Luật sư phù hợp, chứng cứ khả thi’, ‘cho từng vụ án, từng con người cụ thể’
Không những thế, chúng tôi còn kết nối, cập nhật thông tin về người thân đang bị tạm giam, sức khỏe, tâm lý, hoàn cảnh gia đình của bạn và người thân đang tạm giam;
Mục tiêu
Để mọi quyết định pháp lý, mọi phát ngôn trước cơ quan tiến hành tố tụng đều phải nhằm bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng khi đến với Criminal Defense Attorney – An Law Vietnam.
ĐỪNG BAO GIỜ LÃNG PHÍ THỜI GIAN QUÝ BÁU CỦA BẠN! Bất kỳ sự chậm trễ nào cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến vụ án.
Đội ngũ Criminal Defense Attorney – An Law Vietnam hàng đầu của chúng tôi nổi tiếng với việc cung cấp các giải pháp ‘thiết thực và chiến lược khôn ngoan’, bảo vệ quyền và lợi ích của bạn. Dù bạn đang đối mặt với trục xuất, dẫn độ hay các thách thức pháp lý xuyên biên giới khác, đội ngũ của chúng tôi luôn cung cấp dịch vụ hỗ trợ đáng tin cậy với sự thận trọng và chính xác.
Nếu bạn hoặc người thân đang đối mặt với nguy cơ trục xuất, dẫn độ hoặc bị điều tra hình sự tại Việt Nam, đừng chờ đến khi quá muộn.
Liên hệ An Law Vietnam
📞 Điện thoại: (+84) 986 995 543
📧 Email: info@anlawvietnam.com
📍 Trụ sở chính: Diamond Plaza, 34 Lê Duẩn, Phường Sài Gòn, TP. Hồ Chí Minh
🏢 Chi nhánh Vũng Tàu: Võ Thị Sáu, Phường Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh